IDEA BANKÓW ŻYWNOŚCI

Idea banków żywności na świecie narodziła się w głowie emerytowanego amerykańskiego biznesmena Johna van Hengela pod koniec lat 60. John van Hengel po zakończeniu swojej kariery zawodowej podjął pracę jako wolontariusz w lokalnej organizacji pomocy najuboższym w Phoenix w Arizonie. Podczas swoich działań zauważył, że wielu właścicieli sklepów marnotrawi żywność wyrzucając produkty, których termin ważności zbliżał się do końca. Van Hengel postanowił zbierać od handlowców ową żywność i przekazywać ją na bieżąco do miejskich jadłodajni. Efekt jego działalności przybrał taką skalę, że przewyższył możliwości absorpcyjne ośrodków dożywiania. Postanowił, zatem założyć centralny punkt składowania żywności. W 1967 roku powstał pierwszy na świecie bank żywności - Bank Żywności Św. Maryi. Błyskotliwy pomysł byłego biznesmena szybko znalazł naśladowców. W latach 70 - tych w wielu miastach Ameryki zaczęły powstawać banki żywności. Obecnie sieć banków liczy ponad 215 takich organizacji.

Dzięki innowacyjnemu pomysłowi i inicjatywie Johna van Hengela, amerykańska sieć banków żywności - America's Second Harvest, jest obecnie największą dobroczynną organizacją zajmującą się problemem niedożywienia w Stanach Zjednoczonych. Rozdziela ponad 800 tysięcy ton żywności rocznie. W 2001 roku z pomocy organizacji skorzystało 23,3 mln Amerykanów, w tym 3,9 mln to dzieci i młodzież poniżej 18 roku życia.

POCZĄTKI BANKÓW ŻYWNOŚCI POZA USA

Na początku lat osiemdziesiątych doświadczenia amerykańskie znalazły swoich naśladowców we Francji, gdzie z inspiracji Cecylii Bigo, Bernard Dandrel rozpoczął organizowanie sieci francuskich banków żywności. W ciągu kilku miesięcy powstało kilkadziesiąt banków żywności na terenie całej Francji. Dzisiaj jest ich już ponad 70.

Idea ta szybko rozprzestrzeniła się na kraje Europy Zachodniej, gdzie aktualnie funkcjonuje około 140 banków żywności. Z czasem krajowe federacje powołały do życia Europejską Federację Banków Żywności, w skład której wchodzą banki żywności z: Francji, Belgii, Wielkiej Brytanii, Irlandii, Hiszpanii, Portugalii, Włoch, Grecji, Czech, Łotwy, Ukrainy i Polski.

Efekty materialne działalności banków żywności, a szczególnie szeroka akceptacja ich społeczno-ekonomicznej roli, sprzyjały decyzjom rządowym o zasileniu banków z państwowych rezerw żywności oraz nadwyżek produkowanych w krajach Unii Europejskiej. Wydatnie zwiększyło to możliwości wspierania przez zachodnioeuropejskie banki żywności ludzi głodnych lub niedożywionych. Aktualnie wielkość tego wsparcia wynosi 72.000 ton żywności rocznie, co równa się ekwiwalentowi około 145 milionów posiłków.

DZIAŁALNOŚĆ BANKÓW ŻYWNOŚCI W POLSCE

Od 1993 roku datuje się zainteresowanie formułą działania banków żywności w Polsce. Z inicjatywy Jacka Kuronia przy Fundacji "Pomoc Społeczna SOS" powstaje w Warszawie pierwszy "Bank Żywności SOS". W latach 1993 - 95 powstają kolejne banki w Jaworze, Łodzi i Pile. W kolejnych latach idea banków żywności rozprzestrzenia się - w Krakowie, Koninie, Lesznie organizują się następne placówki. W 1997 roku, z inicjatywy banków z Warszawy, Jawora, Krakowa i Konina, sieć polskich Banków Żywności łączy się w Federację Polskich Banków Żywności.

Od 1997 roku w skład Federacji weszły po kolei banki żywności z: Poznania, Piły, Łodzi, Leszna, Ostrowca Świętokrzyskiego, Częstochowy, Suwałk, Olsztyna, Koszalina i Grudziądza. Obecnie Federacja zrzesza 14 banków żywności.

Proces tworzenia się banków żywności w różnych rejonach kraju jest ciągły i odznacza się ogromną dynamiką. Może o tym świadczyć istnienie już banków w Białymstoku, Elblągu, Katowicach, Lublinie, Radomiu, Rzeszowie, Siedlcach oraz Tczewie, a także działania podejmowane przez grupy inicjatywne w Gorzowie Wlkp. i Zielonej Górze.

MISJA BANKÓW ŻYWNOŚCI

Banki Żywności są organizacjami pozarządowymi. Są zarejestrowane jako fundacje, stowarzyszenia lub związki stowarzyszeń.  Ich celem działania jest zmniejszanie obszarów niedożywienia oraz przeciwdziałanie marnowaniu żywności.

Banki Żywności zrzeszone w Federacji działają w oparciu o trzy podstawowe zasady:

• Zasada non-profit - działalność bez zysku - realizowana poprzez bezpłatne pozyskiwane żywności oraz jej bezpłatny rozdział,
• Zasada kierowania żywności do potrzebujących poprzez organizacje charytatywne zajmujące się bezpośrednio dożywianiem
• Zasada apolityczności oraz różnorodności światopoglądowej

Banki Żywności realizują swoją misję poprzez:

• Wyszukiwanie źródeł żywności produkowanej w nadmiarze,
• Pozyskiwanie żywności, w tym produktów o krótkim terminie przydatności, tzw. artykułów niehandlowych, wadliwie opakowanych, których wartość odżywcza nie budzi zastrzeżeń
• Magazynowanie otrzymanych produktów  i ich racjonalną dystrybucję na rzecz organizacji, nie osób indywidualnych
• Promowanie postaw przeciwdziałających utylizacji żywności lub jej marnowaniu.

W swoim działaniu Banki Żywności kierują się wartościami, które znajdują odzwierciedlenie w Europejskiej Karcie Banków Żywności.

Co roku, przed Bożym Narodzeniem, Federacja organizuje ogólnopolską Świąteczna Zbiórkę Żywności, podczas której w ideę niesienia pomocy potrzebującym włączają się osoby fizyczne.

FEDERACJA POLSKICH BANKÓW ŻYWNOŚCI

Federacja Polskich Banków Żywności zrzesza 30 Banków Żywności działających na terenie całego kraju. Banki Żywności udzielają bezpłatnej pomocy żywnościowej ponad 3 600 organizacjom i instytucjom społecznym, za pośrednictwem których trafia ona do blisko 1,700 mln osób najbardziej potrzebujących. W 2012 roku Banki Żywności przekazały łącznie 70 tysięcy ton artykułów spożywczych.

Misją Federacji jest przeciwdziałanie marnowaniu żywności oraz zmniejszanie obszarów niedożywienia w Polsce poprzez działalność własną i wspieranie członków Federacji.

Federacja jest zespołem dobrowolnie współtworzonym przez różnorodne Banki Żywności, których wspólne wartości i działania są wspierane i reprezentowane przez Zarząd.

Do podstawowych kierunków działania Federacji należą:

• standaryzacja działania banków żywności oraz Federacji
• profesjonalizacja działalności
• pozyskiwanie nowych źródeł żywności
• pozyskiwanie źródeł wsparcia finansowego
• reprezentowanie Banków Żywności
• rozwój instytucjonalny i strategiczny Federacji

Więcej informacji na: http://www.bankizywnosci.pl